Voederbomenboeren bekijken voederbomenoogst van diergaarde Blijdorp

Geiten- en melkveehouders uit het praktijknetwerk Voederbomen gingen kijken bij de voederbomenkwekerij van de Rotterdamse Diergaarde Blijdorp en werden ontvangen door Ronald van Kwekerij Roest en Jaap Nobel van Diergaarde Blijdorp. Waar de voederbomenboeren nog maar een paar jaar mee bezig zijn, nl het telen en voeren van takken aan geiten en koeien, heeft Diergaarde Blijdorp al jarenlang ervaring. De veehouders waren vooral geïnteresseerd in de wijze waarop de takken mechanische geoogst worden.

Zie hier het verslag van de bijeenkomst en de foto’s. En hier het filmpje van de oogstmachine aan het werk.

 

Proef inkuilen van voederbomen geslaagd

In september 2012 heeft het Praktijknetwerk Voederbomen een proef uitgevoerd met het inkuilen van blad en twijgjes van wilgen met gras (zie filmpje).

Op 9 januari 2013 werd tijdens een netwerkbijeenkomst een baal geopend en opgevoerd aan de geiten. Het inkuilproces was goed verlopen, de geur was perfect en de geiten vlogen erop om het op te eten. We kunnen daarom stellen dat de proef met inkuilen van wilgentakken is geslaagd.
Tijdens de bijeenkomst werden er ook ervaringen uitgewisseld tussen veehouders en voedingsdeskundigen van Diergaarde Blijdorp. Vanuit dierentuinen is er veel ervaring op het gebied van teelt- en oogsttechniek van voederbomen, omdat het rantsoen van beesten in de dierentuin vaak voor een groot deel uit bladeren bestaat. Omdat er een constante aanvoer nodig is in dierentuinen, die ook in de winter doorgaat, is het conserveren van blad noodzakelijk. Inkuilen is één van de conserveermethodes.

Bekijk hier de presentatie die tijdens deze avond werd gegeven door Joeke Nijboer en Jaap Nobel van Diergaarde Blijdorp.

Inspectie van de geopende baal

Inspectie van de geopende baal

De geiten vlogen erop af

Het Praktijknetwerk Voederbomen gaat Fries

Gryt Vonk-Boersma vonde het idee van voederbomen zo leuk dat ze een gedeelte van de website in het Fries vertaalde. Naast Nederlands en Engels, kunnen mensen nu ook in het Fries terecht
Bekijk hier de samenvatting “Praktyknetwurk Foerbeammen” Tapassingen fan beammen en strewelleguod yn it Agrarysk lânskip.

Balenpersen van wilgentakken (filmpje)

In het kader van het project voederbomen en multifunctioneel landgebruik is in September bij biologische melkgeitenbedrijf van de Bruggen bij Tilburg één jaar na aanleg de eerste wilgenoogst uitgevoerd. Voor de oogst is gebruik gemaakt van bestaande machines die lokaal zijn ingehuurd bij een tweetal loonwerkers. Met een messenbalk zijn de wilgenscheuten die over de grasbanen hangen afgeknipt en vervolgens met een kleine balenpers opgeraapt en in een ronde baal gewikkeld. Om te voorkomen dat de takken door het plastic steken is de baal twee keer gewikkeld. Bekijk hieronder het filmpje!

 

Demonstratie Biobaler

Op 15 november demonstreert Probos de Biobaler.

De Biobaler is in Canada ontwikkeld voor het verwijderen van spontane bosopslag en deze te verwerken tot ronde balen. De balen kunnen eenvoudig worden verzameld op het veld. Daarna kunnen ze, al dan niet gedroogd, met een gangbare shredder worden verwerkt tot biomassa voor bio-energiecentrales.

De demonstrate vindt plaats in Markelo.

Bekijk hier de uitnodiging voor de details

Bezoek agroforestry aanplant in België

Woensdag 29 september bezocht het Praktijknetwerk Voederbomen een agroforestry proef van het (Vlaamse) Consortium Agroforestry op een eigendom van Groep Mouton te Lochristi (België).

Bert van Gils, onderzoeker aan het Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek (ILVO), verwelkomde de groep met 22 veehouders en geïnteresseerden en nam hen mee het land op, naar de akkers die gecombineerd worden met  kersen-, essen-, notenbomen en populieren. De bomen zijn in rijen aangeplant met ruime tussenbreedte, bedoeld om hoge kwaliteit zaaghout te produceren, of mogelijk zelfs fineerhout. In het veld werd er door de deelnemers gediscussieerd over de keuze van boomsoorten en het beplantingsschema. Er kan uit veel boomsoorten gekozen worden, waarvan elke soort verschilt in bijvoorbeeld de kwaliteit en toepassing van het hout, groeisnelheid, omlooptijd, standplaatsgeschiktheid en ziektegevoeligheid. Een mengsel van bomen met verschillende oogsttijdstippen biedt mogelijk soelaas om de grond nog efficiënter in de tijd te benutten. Daarnaast moet het akkerbouwgewas waarmee gecombineerd wordt zo min mogelijk schaduw of concurrentie ondervinden (water en nutriënten).
Duidelijk is dat er zeer veel mogelijkheden zijn om akkerbouw met boomteelt te combineren! Voordat op aanplant over gegaan kan worden moeten er veel spreekwoordelijke knopen worden “doorgehakt”.

Bekijk hier een presentatie van het ILVO en de Universiteit Gent over agroforestry waarin deze keuzemogelijkheden aan bod komen.

Bespreken van keuzemogelijkheden agroforestry in het veld

Bespreken van keuzemogelijkheden van agroforestry in het veld. Hier is gekozen voor een combinatie van tarwe (reeds geoogst) en kersenbomen.

 

Eerste proef met blad oogsten

Eén van de uitdagingen van het Praktijknetwerk Voederbomen is het efficiënt gescheiden oogsten van bladeren en takken. De bladeren kunnen dan bijvoorbeeld verwerkt worden in de kuil en de takken afgevoerd voor alternatieve energieopwekking.

Via via kwam het netwerk uit bij Wout van de Belt, een rietsnijder die zelf een machine heeft ontwikkeld om riet te schonen. Nadat het riet is gesneden moeten grassen en kruiden die tussen het riet zitten worden verwijderd. Dit gebeurt normaal gesproken in het veld, vandaar dat de machine op diesel draait en verrijdbaar is.

We hebben de proef op de som genomen om te testen of de machine ook bladeren van wilgentakken kan scheiden en dit bleek goed te gaan. Maar er zijn ook verbeterpunten. De bladeren worden nog niet opgevangen en de machine maakt veel lawaai.

Testen machine om bladeren en takken te scheiden

Gescheiden oogsten van bladeren en takken

 

Resultaat: gescheiden blad

Resultaat: gescheiden blad

Resultaat: takken gescheiden van het blad

Resultaat: takken gescheiden van het blad

 

Bomen als voer: voederbomen

Het praktijknetwerk Voederbomen en Multifunctioneel Landgebruik experimenteert met silvo-pastorale systemen voor geiten- en melkveehouderijen. In silvo-pastorale systemen wordt weidegrond gecombineerd met boomteelt. Er zijn bij verschillende veehouderijbedrijven bomen aangeplant in de wei. De productie en voederwaarden en de gehaltes aan mineralen en sporenelementen in het blad van vier boomsoorten wordt gedurende het seizoen gemonitord.
Ook zijn ervaringen uit de dierentuinwereld waardevol. Aangezien dierentuinen takken en bladeren voeren aan een groot aantal exotische dieren, is het interessant om de kennis over soortkeuze en voederwaarden uit te wisselen. Een gezamenlijke uitdaging is het efficiënt oogsten van bladeren, waar nu nog veel handwerk bij komt kijken. De komende maanden gaan we verschillende oogstmachines uitproberen.

Gescheiden oogst van blad en hout: Wie heeft ideeën?

Op dit moment worden er bij Jo van Balkom, melkveehouder in Helvoirt, nog stekken van wilgen gepland. Bij Gerrit Verhoeven, geitenhouder in Biezenmortel, zijn dit voorjaar acacia’s (Robinia pseudoacacia) gepland. Op 11 april was er een netwerkbijeenkomst van het Praktijknetwerk Voederbomen & Multifunctioneel Landgebruik waarin de resultaten van het eerste jaar werden besproken. Het is duidelijk dat de oogsttechniek, waarmee het blad (voor voer) en hout (voor energie) gescheiden worden, de uitdaging van 2012 wordt. Alle ideeën zijn welkom.

Eerste opbrengstcijfers van voederbomen

Op 25 april 2011 zijn stekken van wilgen gepland. In oktober 2011 zijn hiervan de eerste opbrengst metingen gedaan.

Opbrengsten van takken en bladeren was in dit 1e jaar tot 5,5 ton droge stof per ha onder goede productie omstandigheden. Op stukken met structuurproblemen was de opbrengst duidelijk lager, tot 1,1 ton droge stof per ha.

Het aandeel blad varieerde van 20-30%. Bij aanbieding aan geiten als gehakseld product (tak en blad), blad en stengel los, en blad en stengel vast, werd 55-65% van het product (dus tak en blad) opgegeten. Bij het gehakselde product nam de interesse van de geiten sneller af.

De resultaten zijn besproken met een groep geitenhouders die hun geiten in de toekomst ook voederbomen in het rantsoen willen aanbieden. Het aandeel geoogst blad zou omhoog moeten. Frequenter oogsten van de gehele plant lijkt geen verandering te geven in blad/tak verhouding. Mogelijk is de tak dan wel beter verteerbaar. De zoektocht naar een plukmachine van blad brengt mogelijk soelaas.