Voederbomenboeren bekijken voederbomenoogst van diergaarde Blijdorp

Geiten- en melkveehouders uit het praktijknetwerk Voederbomen gingen kijken bij de voederbomenkwekerij van de Rotterdamse Diergaarde Blijdorp en werden ontvangen door Ronald van Kwekerij Roest en Jaap Nobel van Diergaarde Blijdorp. Waar de voederbomenboeren nog maar een paar jaar mee bezig zijn, nl het telen en voeren van takken aan geiten en koeien, heeft Diergaarde Blijdorp al jarenlang ervaring. De veehouders waren vooral geïnteresseerd in de wijze waarop de takken mechanische geoogst worden.

Zie hier het verslag van de bijeenkomst en de foto’s. En hier het filmpje van de oogstmachine aan het werk.

 

Landschapsvoederbomen onderdeel van nieuw bedrijfsplan Van Roessel

Sinds een aantal jaar is de familie Van Roessel bezig met de omschakeling van een traditioneel melkveebedrijf naar een bedrijf dat meer in balans is met de natuur en de omgeving. Na het verkopen van een deel van hetmelkquotum is het roer omgegaan en is hun bedrijf De Regte Heijden in Riel (Brabant) extensiever geworden. Het bedrijf hanteert het Pure Graze principe, de koeien staan de hele zomer in de wei. De nieuwe open ALFA stal wordt gebruikt voor de droogstaande koeien, die voor de lichaamsbeweging ook in de winter naar buiten kunnen. ALFA staat voor Agrarisch, Landschappelijk en Functionele Architectuur.

Ontwerp
De aanplant van landschapsvoederbomen is ook onderdeel van de nieuwe bedrijfsopzet. Het idee en de uitwerking voor dit plan is op eigen initiatief genomen en het ontwerp is gemaakt in samenwerking met een landschapsarchitect.
Op een deel van de perceelgrenzen zijn linde en eikenbomen aangeplant die de hoogte in kunnen groeien. Deels zal er ondergroei worden aangeplant, bestaande uit hazelaar, els, robinia, wilg, es en esdoorn, die een dichte haag zullen vormen waar de koeien van kunnen eten. In de zomer verhuurt het bedrijf camperplaatsen aan toeristen, die ook omgeven zullen worden met landschapsvoederbomen. In de weide voor het jongvee komen hoogstam fruitbomen te staan die schaduw en beschutting zullen geven.
In de toekomst wil de familie nog extra hagen aanleggen van waardevolle voederbomen.

Subsidie
De Subsidieregeling Groen Blauw Stimuleringskader (STIKA) biedt in Brabant financiële ondersteuning voor natuur- en landschapsbehoud. In overleg met de veldcoördinator en een landschapsarchitect is er een plan gemaakt voor de aanplant, rekening houdend met de soortensamenstelling en het beheer.
Het gaat hierbij om aanleg en beheer van landschapselementen zoals hakhoutsingels, bossingels, struweelhagen, knip en scheerheggen, griendjes, landschapsbomen, knotbomen, hoogstamfruit, poelen, natuuroevers en randen. De regeling voorziet in de vergoeding van aanleg en onderhoudskosten voor zes jaar en in geval van zogenaamde blijvende elementen zoals houtsingels, poelen etc. wordt ook de waardevermindering van de grond uitgekeerd. Het beheer van de grond als natuur wordt door een notaris in een kwalitatieve verplichting vastgelegd (vergelijkbaar met de notariële beschrijving van het recht van overpad). Het aangaan van een kwalitatieve verplichting is overigens vrijwillig en geen voorwaarde om mee te kunnen doen met de regeling. De regeling betreft zogenaamde tijdelijke pakketten of pakketten waar agrarisch medegebruik mogelijk is, zoals akkerranden. Voor de hoogstamfruitboomgaarden en de landschapsbomen wordt, voor de duur van het Stika-contract (6 jaar), gehele of gedeeltelijke compensatie van de inkomstenderving uitgekeerd.

Bomen en planten in en om de geitenstal

Door het netwerk ‘Ontwerp Duurzame Geitenstallen‘ is een onderzoek gestart naar bomen en planten in en om de geitenstal.
Tevens is het 25 april 2012 op het minisymposium gepresenteerde stalconcept uitgewerkt volgens de Maatlat Duurzame Veehouderij (MDV). Deze meetlat is sinds 1 januari jl. ook voor de geitenhouderij beschikbaar.

Ga voor meer informatie naar de website van het netwerk.

Proef inkuilen van voederbomen geslaagd

In september 2012 heeft het Praktijknetwerk Voederbomen een proef uitgevoerd met het inkuilen van blad en twijgjes van wilgen met gras (zie filmpje).

Op 9 januari 2013 werd tijdens een netwerkbijeenkomst een baal geopend en opgevoerd aan de geiten. Het inkuilproces was goed verlopen, de geur was perfect en de geiten vlogen erop om het op te eten. We kunnen daarom stellen dat de proef met inkuilen van wilgentakken is geslaagd.
Tijdens de bijeenkomst werden er ook ervaringen uitgewisseld tussen veehouders en voedingsdeskundigen van Diergaarde Blijdorp. Vanuit dierentuinen is er veel ervaring op het gebied van teelt- en oogsttechniek van voederbomen, omdat het rantsoen van beesten in de dierentuin vaak voor een groot deel uit bladeren bestaat. Omdat er een constante aanvoer nodig is in dierentuinen, die ook in de winter doorgaat, is het conserveren van blad noodzakelijk. Inkuilen is één van de conserveermethodes.

Bekijk hier de presentatie die tijdens deze avond werd gegeven door Joeke Nijboer en Jaap Nobel van Diergaarde Blijdorp.

Inspectie van de geopende baal

Inspectie van de geopende baal

De geiten vlogen erop af

Voederbomen de grond in voor de melkkoeien van Sjaak Sprangers

Op 5 februari zal er bij Sjaak Sprangers, melkveehouder in Kaatsheuvel, begonnen worden met de aanplant van voederbomen in de wei. Sjaak is biologische melkveehouder met Jersey koeien die ook deels in een natuurgebied grazen dat hij pacht van Vereniging Natuurmonumenten. Sjaak heeft gezien dat de koeien regelmatig van kruiden, struiken en bomen in de omgeving eten. De kruiden en bomen zijn een waardevolle aanvulling op het rantsoen, omdat zij veel mineralen bevatten naast gezondheidsbevorderende stoffen. Zo is de chichorei een kruid dat veel selenium bevat en zit het blad van de hazelaar boordevol koper. De mineralen hebben de koeien nodig voor een goede gezondheid.

Dit is de reden dat Sjaak ook in de wei meer biodiversiteit in plantensoorten en boomsoorten wil aanbrengen. De aanplant zal o.a. bestaan uit hazelaar, wilg, veldesdoorn, winterlinde en haagbeuk, in totaal ruim 2000 bomen. Op deze manier kunnen de koeien zelf kiezen waar ze van willen eten. Daarnaast bieden bomen beschutting tegen felle zon en wind.

Sjaak is deelnemer van het Praktijknetwerk Voederbomen en Multifunctioneel Landgebruik opgericht door het Louis Bolk Instituut en Stichting Duinboeren. Binnen het netwerk wordt er onderzoek gedaan naar de voederwaarden van verschillende bladsoorten voor koeien en geiten. Daarnaast worden andere toepassing van bomen op het boerenbedrijf onderzocht, bijvoorbeeld voor energiewinning, als nestplaats voor vogels, als stuifmeel en nectarbron voor nuttige insecten en als nutriëntenbuffer naar het oppervlaktewater.

Een ander innovatief project waar Sjaak bij betrokken is, is het nieuwe houderijconcept Kwatrijn. Volgend jaar zal bij Sjaak de eerste Kwatrijn stal gebouwd gaan worden. De Kwatrijn stal verenigt een hoge graad van dierenwelzijn, zeer lage emissies van ammoniak en broeikasgassen en energieneutraliteit met een transparante vormgeving en een goede inpassing in het landschap. Het systeem biedt voor koeien meer ruimte en een ligbed van stro en geeft mineralen een hogere waarde door vaste mest en urine bij de bron gescheiden te houden (www.kwatrijn.com).

Koeien eten van bomen en struiken en vullen daarmee hun mineralenbehoefte aan

Koeien eten van bomen en struiken en vullen daarmee hun mineralenbehoefte aan

Het Praktijknetwerk Voederbomen gaat Fries

Gryt Vonk-Boersma vonde het idee van voederbomen zo leuk dat ze een gedeelte van de website in het Fries vertaalde. Naast Nederlands en Engels, kunnen mensen nu ook in het Fries terecht
Bekijk hier de samenvatting “Praktyknetwurk Foerbeammen” Tapassingen fan beammen en strewelleguod yn it Agrarysk lânskip.

Balenpersen van wilgentakken (filmpje)

In het kader van het project voederbomen en multifunctioneel landgebruik is in September bij biologische melkgeitenbedrijf van de Bruggen bij Tilburg één jaar na aanleg de eerste wilgenoogst uitgevoerd. Voor de oogst is gebruik gemaakt van bestaande machines die lokaal zijn ingehuurd bij een tweetal loonwerkers. Met een messenbalk zijn de wilgenscheuten die over de grasbanen hangen afgeknipt en vervolgens met een kleine balenpers opgeraapt en in een ronde baal gewikkeld. Om te voorkomen dat de takken door het plastic steken is de baal twee keer gewikkeld. Bekijk hieronder het filmpje!

 

Nu is de tijd voor agroforestry in Europa

Persbericht naar aanleiding van de EURAF conferentie

Agroforestry, het met opzet combineren van de teelt van bomen met die van gewassen of dieren op éénzelfde perceel, is een sleutelelement van voedsel- en energiezekerheid in een onvoorspelbare wereld onder invloed van klimaatverandering en schaarste aan fossiele brandstoffen.

De Europese Agroforestry Federatie (EURAF) organiseerde de eerste Europese Wetenschappelijke Conferentie over agroforestry in Brussel op 9 en 10 oktober 2012, met deelnemers van 17 Europese landen en afgevaardigden uit de VS en Afrika. Bewijsmateriaal van de uitstekende productiviteit en efficiënte levering van ecosysteemdiensten werd bediscussieerd op de conferentie, waar meer dan 50 papers werden voorgesteld aan het publiek.

Agroforestrysystemen omvatten alle vormen van bomen, op de randen van of in de begraasde of gecultiveerde percelen zelf. De productiviteit van agroforestrysystemen werd aangetoond door zowel gecontroleerde experimenten als getuigenissen van landbouwers, met stijgingen in landproductiviteit van 40% zonder bijkomende inputs. Agroforestry is ook deel van de oplossing voor de uitdaging op vlak van bio-energie die Europa momenteel te lijf moet, en zal jobs creëren die niet kunnen gedelokaliseerd worden. De ecosysteemdiensten die agroforestry verschaft zijn onder andere aanpassing aan en tegengaan van klimaatverandering, beheersing van bodemerosie, waterbescherming, biodiversiteitsbehoud, en brandpreventie in droge gebieden.

Alle EURAF-leden gingen akkoord met de 7 volgende conclusies:

  1. Traditionele agroforestrysystemen moeten erkend en vernieuwd worden en de adoptie van innovatieve agroforestrysystemen moet gepromoot worden.
  2. Agroforestrysystemen moeten volledig subsidiabel zijn voor betalingen uit de eerste pijler van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) en de beperking tot  50 bomen per hectare moet geschrapt.
  3. Een brede agroforestrymaatregel moet behouden blijven in de tweede pijler van het GLB om landbouwers te helpen agroforestrysystemen op te starten (inclusief hagen) aangepast aan hun natuurlijke omgeving.
  4. Een agroforestrymaatregel die landbouwers helpt om bedreigde traditionele      agroforestrysystemen te beheren en te vernieuwen, moet deel uitmaken van      de tweede pijler van het GLB.
  5. Vermits agroforestry in heel Europa kan toegepast worden, zouden agroforestrymaatregelen uit de tweede pijler verplicht kunnen zijn voor alle lidstaten in de volgende plattelandsontwikkelingsregels.
  6. Agroforestrysystemen zouden moeten in aanmerking komen als deel van de ecologische aandachtsgebieden (ecological focus area) van landbouwbedrijven.
  7. De voordelen van agroforestrysystemen voor aanpassing aan en tegengaan van klimaatverandering zouden moeten erkend en verrekend worden in het Klimaatbeleid van de Europese Unie.

Meer gedetailleerde suggesties voor een agroforestry-vriendelijk GLB zijn beschikbaar op de EURAF website.

Demonstratie Biobaler

Op 15 november demonstreert Probos de Biobaler.

De Biobaler is in Canada ontwikkeld voor het verwijderen van spontane bosopslag en deze te verwerken tot ronde balen. De balen kunnen eenvoudig worden verzameld op het veld. Daarna kunnen ze, al dan niet gedroogd, met een gangbare shredder worden verwerkt tot biomassa voor bio-energiecentrales.

De demonstrate vindt plaats in Markelo.

Bekijk hier de uitnodiging voor de details